İNSANLIK TARİHİNİN EN BÜYÜK DRAMI

Tarihî insanlık tarihi kadar eski olan Ortadoğu bölgesi, tanımı ve anlatımı açısından çeşitli zorluklar taşıyan bir bölgedir. Ortadoğu terimi ilk kez 19. yüzyılda İngilizler tarafından kullanılmaya başlan¬mıştır. Ancak, Ortadoğu terimi ilk kullanılmaya başlandığı dönem¬lerde olduğu gibi, sonraları da her zaman aynı coğrafi alana işaret eder biçimde kullanılmamıştır. Bölgeyi ifade eden özellikler ve buna bağlı sınırlar, dünyadaki siyasal duruma, zamana ve bölgeye nereden bakıldığına bağlı olarak değişiklikler göstermiştir.. Bununla birlikte, tüm zamanları kapsayan biçimde Ortadoğunun coğrafi sınıflandırma bakımından iki tanımını yapmak olanaklı olmaktadır:

a) Geniş tanım: Türkiye, Afganistan, Suriye, Lübnan çizgisin¬den başlayıp Kuzey Afrika devletlerini de kapsayarak Uzakdoğu sınırına dayanan ve Arap Yarımadasını içine alan bölgedir.
b) Dar tanım: Kuzey Afrika ülkeleri. Türkiye, Afganistan, İranı içine almayan ve sadece on iki Arap ülkesini (Bahreyn, Irak, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Oman, Katar, Suudi Arabistan, Suriye, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen, Filistin ve Mısır) ve İsraili esas alan bölgedir.

Ortadoğu; Arap, İslam, petrol, otoriter rejimler ve çatışmalar gibi özellikleriyle birlikte düşünüldüğünde genel olarak geniş tanımı çerçevesinde ele alınmaktadır. Doğrudan Arap ülkeleri biçiminde düşünüldüğünde ve Arap-İsrail çatışmaları esas alındığında ise, dar tanım kullanılmaktadır. Akademik çerçevedeki değerlendirmelerde ise genel olarak geniş tanım temel alınmaktadır. Bununla birlikte ortadoğu teriminin içeriğinin çalışma kapsamına göre farklılaştığı, ancak çekirdeğini Müslüman Arap dünyasının oluşturduğu söylenebilir. Bölge ne biçimde tanımlanır ise tanımlansın, burada Arap kültürü ve İslam dininin egemen olduğu bir gerçektir.

Bölge devletlerinin nüfusu, Lübnan ve İsrail dışında, büyük ço¬ğunlukla müslümandır, bununla birlikte bu nüfus dünya Müslümanlarının Önemli de olsa ancak bir kısmını oluşturur. Ortado¬ğu bölgesinde yaşayan Arap müslüman nüfus ise, dünya müslüman nüfusunun yaklaşık l/4üne karşılık gelmektedir. İslam, hele ki Arap ve İslam unsuru önemli bir ortak payda gibi düşünülse de, bölge etnik ve dinsel anlamda tam bir mozaik görünümü vermektedir. Ortak din hiçbir zaman toplumları ve devletleri birleştirici bir unsur olmamış, tam tersine, önemli ayrılıklara kaynaklık etmiştir. Bölge devletleri, Türkiye, İran ve İsrail dışında Araptır.

Ortadoğunun dünya politikasındaki tarihsel rolü. Avrupa, Asya ve Afrika kıtaları arasında kültürel ve ekonomik bir aracı olmasın¬dan kaynaklanır. İpek, şeker, narenciye, kağıt, barut ve pusula gibi Uzakdoğu malları, Ortadoğu kanalıyla Avrupaya ulaşmıştır. Bu bölge, eski Yunan, Hint ve Çinin felsefe ve bilimsel düşüncelerini korumuş, geliştirmiş ve Avrupaya aktarmıştır. Musevilik, Hristiyanlık ve Müslümanlığın doğuş yeri olmuştur. Dolayısıyla, yeryüzünün MÖ. 5000 yılından bu yana küresel bir nitelik almaya başlaması sürecindeki yeri çok büyüktür. Komşusu olduğu üç kıtada hemen hemen her büyük fatih, bölge üzerinde egemenliğini kurmaya çalışmış ve Ortadoğu sırasıyla Pers, Yunan, Roma, Arap, Moğol, Tatar ve Türk İmparatorluklarının coğrafyalarına girmiştir.

15. yüzyılda deniz yollarının bulunmasıyla, bölgenin kıtalararası ulaşımdaki azalan önlemi, 19. yüzyılın ikinci yansında Süveyş Kanalının açılması ile yeniden eski durumuna gelmiştir. Dünyanın en Önemli su yollan olan Türk boğazları, Süveyş Kanalı, Kızıl Deniz. Bab-el Mendep Boğazı, Hürmüz Boğazı ve Basra Körfezi Ortado¬ğudadır.
Bölgenin 20. yüzyıldaki en büyük önemi petrol üretimi ile or¬taya yıkmıştır. Esas olarak petrolden ilk Yararlananların Sümerliler, Asurlular ve Babilliler olduğu bilinmektedir. Mezopotamya halkları petrolü yüzeye sızan asfalttan dolayı tanımışlardır ve beş bin yıl önce Fırat ırmağı kıyısındaki Hit {bugün Irak sınırları içinde} dönemin başlıca asfalt üretim merkezi olmuştur. Eski Mısırlıların da petrolden yararlandıkları bilinmektedir.